Zorg voor jongere kerkgebouwen

Dat we zorgvuldig moeten omgaan met kerken als religieus en cultureel erfgoed lijkt vanzelfsprekend. In de praktijk is de zorg toch nog wat selectief gekleurd. Hoe ouder het gebouw, hoe hoger we de monumentale waarde inschatten. Met zo’n houding onderschatten we de waarde van jongere kerken. De dissertatie van Herman Wesselink, die in zijn geheel op internet te vinden is, gaat daarover. In de uitgave zijn ook 86 foto’s van kerken opgenomen; 8 daarvan komen uit Overijssel en 2 daarvan uit Flevoland.

Tussen 1800 en 1970 zijn ruim zesduizend kerken gebouwd in Nederland, meer dan duizend daarvan zijn al gesloopt. Herman Wesselink vindt dat ontzettend jammer: ‘Er is veel moois verloren gegaan. Dat moet in de toekomst anders’.

De Amsterdammer heeft Nederlandse kerkgebouwen geïnventariseerd uit de periode 1800 – 1970 en is daarop op 21 juni 2018 gepromoveerd. Het voortbestaan van deze ‘jonge’ kerkgebouwen is, anders dan dat van kerkgebouwen uit eerdere eeuwen, niet vanzelfsprekend in de hedendaagse, ontkerkelijkte samenleving. In de afgelopen decennia zijn veel kerkgebouwen uit deze periode gesloopt, terwijl veel nog bestaande gebouwen in hun voortbestaan worden gedreigd. Wesselink beschrijft de wordingsgeschiedenis van dit kerkenlandschap en hij geeft een waarderingssysteem, omdat daarmee het erfgoed in stand kan worden gehouden.

De uitgave laat 86 illustraties zien van kerken uit de genoemde periode. Daarvan komen er 10 uit Overijssel en Flevoland. Sommige van de kerken hebben een herbestemming gekregen, andere zijn nog gewoon in gebruik bij een kerkgenootschap; de meeste bij de PKN. Het boeiende van de invalshoek is dat ook een provincie als Flevoland in het gegeven format een plek krijgt. Je vindt er bijvoorbeeld de gereformeerde kerk uit Nagele, het dorp dat qua architectuur ook internationaal belangstelling geniet, gelet op de gekozen bouwstijl.

In de bundel vindt men foto’s van de kerken in:

1) Hengelo, de voormalige H.Hart van Jezuskerk. Verbouwd tot school in 2009-2010 (afbeelding 77, van H. van der Sluis, 2014).
2) Hengelo, voormalige Bethlehemkerk. Sinds 2003 in gebruik als kantoor (afbeelding 41, opn. H. van der Sluis, 2014)
3) Kampen, Evangelisch Lutherse Kerk (afbeelding 19, opn. H. van der Sluis, 2015)
4) Luttelgeest, voormalige St. Jozef Sterre der Zee (afbeelding 58, opon. H. van der Sluis, 2014)
5) Nagele, Gereformeerde Kerk (afbeelding 63, opn. Reliwiki, R. Kreukniet, 2010)
6) Oldenzaal, H. Dievuldigheidskerk; in 2016 aan de eredienst onttrokken (Opn. RCE / P. van Galen, 2007)
7) Ootmarsum, Hervormde Kerk (afbeelding 9, opn. Wikipedia, Tubantia 2008)
8) Rijssen, Noorderkerk (afbeelding 73, opn. Reliwiki, collectie B. Wisgerhof, 1957)
9) Zwolle, Plantagekerk (afbeelding 33, opn. RCE/A.J. van der Wal, 1972)
10) Zwolle, rooms-katholieke St. Michaëlskerk. Gesloopt 1965 (afbeelding 4, opn. Reliwiki / collectie A. Roks, 1930).