Vrijheid

Kampen heeft verschillende oorlogsmonumenten. De bunker op het schiereiland Seveningen is één van mijn favorieten. Ik kijk er vaak naar. Jonge mensen beschilderen geregeld de buitenkant. Het gaat over hun droom van vrijheid. De binnenkant is van beton. Die getuigt van de inspanningen die je moet leveren om vrijheid veilig te stellen. 

Ik vind dat een treffende gedachte, dat vrijheid twee kanten heeft: iets waar je van geniet en iets waar je je voor inspant. Dat laatste ook. Als je zou uitrekenen wat de tweede wereldoorlog materieel heeft gekost, kom je op een astronomisch bedrag uit. Dan hebben we het nog niet over de onvervangbaarheid van de miljoenen mensen die zijn gedood. Vrijheid heeft een prijs.  

Daarin lijkt vrijheid op liefde. Als je oppervlakkig kijkt, denk je dat liefde gratis is. Iemand wordt maar zo verliefd op je, denk je dan. Maar de werkelijkheid is anders. Je moet je inspannen om liefde te wekken. Je maakt je op. Je trekt de goede kleren aan. Je zet je beste beentje voor.   

De overheid geeft Bevrijdingsdag dit jaar het thema mee van: ‘In vrijheid kiezen’. Het gaat daarbij om de herinnering aan honderd jaar kiesrecht. Tegelijk maakt het thema duidelijk dat vrijheid op keuzes is gefundeerd. Met dingen die je doet en dingen die je nalaat.   

Als je afwachtend bent, leef je niet vrij. Dan volg je je instinct. Als je bijvoorbeeld dorst hebt, ga je drinken. Dat is een instinct. Als je boos bent, doe je nukkig; dat is een instinct. Instinct is aangeboren. Maar vrijheid vraagt om toewijding. De schrijver Paulus noemt dat in zijn werk ‘een vrucht van de geest’. Je gaat er voor. En dan komen er allerlei deugden tot leven: liefde, vriendelijkheid en goedheid, vreugde en vrede. Het is een levenshouding.