Dorpsleven parallel aan dorpskerk

Als ik kijk naar onze dorpskerk, dan zie ik dat het kerkelijke leven tot op zijn vezels verweven is met het dorpsleven. Het leven van alledag loopt als vanzelf over in het geloofsleven. De mensen die in het dorp actief zijn, zijn dezelfde mensen die in de kerk een ambt bekleden of ander vrijwilligerswerk doen. De kerk is het hart van de dorpsgemeenschap.

Dat kwam naar voren in het breed-moderamen in de vergadering van 3 oktober 2020. Het ging over het apostolaat in de kerk. Het apostolaat is een term die wijst op de publieke taak van de kerk en de gemeente. Je ziet de laatste jaren op sommige plaatsen een wat terugtrekkende beweging van de kerk. Men concentreert zich op het eigen geestelijke erf en heeft de handen vol aan interne kerkelijke aangelegenheden. Deels klopt de analyse, zo maakten bm-leden duidelijk, deels is de terughoudendheid schijn. Er zijn voorbeelden waar de gemeenteleden die ‘s zondags in de kerk komen zo’n tien procent van de bevolking uitmaken. Deze gemeenteleden krijgen 's zondags in de verkondiging en in de eredienst met het sociale en het diaconale aspect van het geloof te maken. Dat wat zondag wordt beleden voor Gods aangezicht krijgt met vallen en opstaan gestalte in het alledaagse leven van de mensen. Je mag dat ook scharen onder de noemer van het apostolaat.

Het breed moderamen had als voorbereiding voor het gesprek over het apostolaat een fragment gelezen van de Engelse voorganger Samuel Wells. Wells stelt dat de Heer van de kerk de wereld heeft overladen met de rijkdom van zijn Geest. Mensen van de kerk maken duidelijk hoe je de gaven van de Geest als zodanig kunt herkennen. 'Het christendom gaat ten diepste over het cultiveren van de meerwaarde van genade en vreugde', aldus Wells. Wells kiest daarbij ietwat polariserend positie tegenover het klassieke thema van schuld en vergeving. Die tegenstelling sprak leden van het breed-moderamen niet aan. Enkele leden verwoordden dat in schuld en vergeving juist de diepgang van het geloof voor hen te vinden is. Anderen brachten naar voren dat de uitwerking van Wells in assets (sociaal ondernemerschap), blessings (zegeningen) en community (gemeenschap) sterk doet denken aan datgene wat eerder door de Nederlandse theoloog Philippus Jacobus Hoedemaker onder woorden is gebracht in zijn apostolaire  taakstelling voor de kerk. Wells maakt de opmerking ‘De heilige Geest doet verrassende, uitbundige en gulle dingen in deze wereld’; en ook die opmerking is niet nieuw; het doet denken aan de theoloog Arnold van Ruler, die ook een sterk accent legt op de pneumatologie.  

‘Ik mis in de sociale en maatschappelijke uitwerking van Wells de diepgang van het geloof’, verwoordde een bm-lid. Een ander citeerde Jan van de Graaf die ooit sprak over het bankroet van de apostolaatstheologie. Weer een ander lid gaf aan dat rust essentieel is voor hem in de kerk. ‘De kerk is een rustpunt’. Een mens kan er tot bezinning komen en balans hervinden. Mensen die aanvechting kennen, gaan de waarde van geestelijke spiritualiteit verstaan. ‘Als een mens horizontaal ligt, gaat  hij verticaal denken’.  

Eén van de predikanten vertelde dat hij ooit in een plaats werkte, waar zijn kerk de enige kerk vormde. Je kon je daar als kerk gemakkelijk richten tot ouders die recent een baby hadden gekregen. De kerk gaf dergelijke gezinnen een kinderbijbel, ongeacht de vraag of ze actief met de dorpskerk meeleefden. In zijn huidige gemeente zijn meer denominaties. Dan moet je voorzichtig zijn. Omdat je met zo’n geschenk maar zo aanbelt bij adressen van mensen die niet per se aangesproken willen worden door iemand van jouw kerk.

Iemand vertelde dat hij recent via Netflix naar het docu-drama ‘The Social Dilemma’ heeft gekeken. De beelden laten de impact zien van sociale netwerken. Mensen leven in bubbels die ze zelf hebben gecreëerd. Wells laat zien dat in zo’n situatie een bijbels woord mensen uit hun bubbel kan trekken.

Casuïstiek

Het breed-moderamen sprak - als te doen gebruikelijk - over problemen in enkele gemeenten. Het ging om situaties waarin de predikant last heeft van hoge verwachtingen van gemeenteleden. Hoe kan je verwachtingspatronen dan weer bij elkaar brengen? Enkele beroepingsprocedures werden besproken. En er werd een analyse gemaakt van gemeentes waar een visitatie speelt. Het ging tenslotte over mogelijke samenwerking van gemeenten in concrete regio’s. In Oost-Twente zullen enkele kerkenraden bij elkaar worden geroepen om de verdere mogelijkheden te verkennen. In de Noordoostpolder gaat het om verdere samenwerking van kleine kernen, waarbij onder meer het consulentschap aandacht behoeft.

Het breed-moderamen stelde de agenda vast voor de classicale vergadering die op 10 november wordt gehouden. Dr. Klaas Dijkstra van het mobiliteitsbureau zal daar als gast aanwezig zijn. Er zullen verkiezingen worden gehouden. En de begroting 2021 komt op de agenda te staan. Het is aannemelijk dat de classicale vergadering digitaal plaatsvindt.

Een delegatie bracht verslag uit van de bespreking van het rapport ‘De toekomst open tegemoet’. Het gaat om een concept-rapport voor de generale synode. De directie van de dienstenorganisatie schetst daarin een beeld van mogelijke toerusting voor de toekomst. De classicale afgevaardigden hadden van de mogelijkheid om in te spreken gebruik gemaakt. Ze hadden daarbij gewezen op het belang vanuit de behoeften van de plaatselijke gemeenten en de classes te denken. Niet de beschikbaarheid van ideeën is beslissend voor een aanbod, maar de vraag van mensen aan het grondvlak. 

Foto's:
Boven ds. Henk Spit, voorzitter visitatie is adviseur van het breed-moderamen. 
Onder ds. Jan Dirk Wassenaar (eerste scriba) in gesprek met Johan Kuiper (tweede scriba).
Voorpagina: ds. Gijsbert Rohaan, notulist. Hij draagt een mondkapje bij het binnenkomen en bij vertrek, passend bij de oproep van de minister-president om vaker een mondkapje te dragen.