Terughoudend beleid rond toegang heilig Avondmaal

Hoe gaat het bij de buren? Die vraag kan je niet alleen als burgers stellen, maar ook als kerkelijke broeders en zusters die even over de eigen kerkmuren heen kijken. Als je dat doet zijn de ontwikkelingen in de Christelijke Gereformeerde Kerken in onze regio boeiend. Tubantia berichtte recent dat de kerkenraad van de Christelijke Gereformeerde Kerk van Enschede-Oost is afgetreden na de onrust in de gemeente over een besluit om ruimte te bieden aan homoseksuele gemeenteleden met een relatie om deel te nemen aan het heilig avondmaal.

Het gaat dus over de vraag of mensen die uitkomen voor hun homoseksualiteit en die vanuit hun geaardheid een relatie aangaan met een andere homoseksuele partner aan het avondmaal mogen deelnemen of niet. Sommige mensen vinden dat je zoiets niet mag doen, omdat ze homoseksualiteit afwijzen en het onverantwoord vinden dat mensen die toegeven aan homoseksualiteit ingaan tegen Gods geboden. Ze kunnen pas aan het avondmaal als ze deze zonde achter zich laten. Mensen die vinden dat ook homoseksuelen met een relatie aan het heilig avondmaal mogen kunnen daar verschillende motieven voor hebben. Sommigen vinden homoseksualiteit niet juist, maar menen tegelijk dat je desondanks aan het avondmaal kunt deelnemen; ieder mens aan het heilig avondmaal heeft immers zijn eigen menselijke uitdagingen. Anderen zien homoseksualiteit niet als verkeerd en vinden dat er dus geen enkele belemmering is avondmaal mee te vieren.

De Christelijke Gereformeerde Kerk in Zwolle kwam in 2019 al in het nieuws omdat de homoseksuele koppels royaal uitnodigden aan het heilig avondmaal. Zwolle is met drie kerkgemeenschappen en zoń 4500 leden een van de grootste kerken van de Christelijke Gereformeerde Kerken.

De vraagstelling in christelijk-gereformeerde kring speelde in de jaren negentig in de Nederlandse Hervormde Kerk, één van de kerken nu verenigd in de PKN. De synode van de hervormden moest een uitspraak doen over de vraag of een gemeente eigenlijk wel gerechtigd is homoseksuelen van het avondmaal te weren. Jezus is immers zelf de gastheer en wie zijn de mensen dan dat ze obstakels opwerpen. Meebewegend met de rechterkant van de kerk sprak de synode toen uit dat je als kerkenraad van de hervormde gemeente inderdaad mag vragen aan homoseksuele koppels om het avondmaal elders te vieren in een gemeente die geen moeite heeft met samenwonende homoseksuelen.

In de huidige protestantse kerkorde komt dit thema niet zichtbaar terug in de kerkorde. Er staat slechts dat de kerkenraad verantwoordelijkheid heeft het sacrament te bedienen in de gemeente en daarbij kan kerkordelijk gesproken de kerkenraad beslissen wie toegang heeft; in de plaatselijke regeling wordt dan met name benoemd of je daarvoor belijdenis moet hebben gedaan of dat je ook als dooplid mag aangaan. De vraag naar homoseksualiteit keert terug in het kerkrecht van de PKN als het gaat over de vraag of je een relatie tussen twee homoseksuele partners kerkelijk laat inzegenen. Ook dat is iets wat de kerkenraad ter plaatse beslist, gehoord de gemeente.

Naar schatting heeft een kleine meerderheid van gemeenten in Overijssel-Flevoland daarin een ruimte biedend besluit genomen. Een royale groep gemeenten wenst de kerkelijke inzegening te beperken tot de relatie van een man en een vrouw. De avondmaalspraktijk is de laatste jaren niet in discussie geweest buiten de kerkenraadskamers anders dan wanneer men veel tweespalt ervaart in een kerkenraad en de vraag stelt of men gezien de omstandigheden de viering van het heilig avondmaal niet enige tijd moet opschorten om te voorkomen dat de onderlinge tegenstellingen een oprechte viering en beleving van het sacrament in de weg staan.