Foto: voorkant van nieuwste boek van Kees van Ekris

Bezieling en betovering in nieuwste boek Van Ekris en op ringbijeenkomst

Je moet er even over nadenken. Over de titel die de nieuwe scriba van de generale synode heeft meegegeven aan zijn presentatie in de ring Kampen op 16 juni. ‘Een bezielde kerk in een betoverde wereld’. Hoe zit het met die bezieling en hoe zit het met die betovering? Wie een idee van een antwoord wil krijgen kan het boek inzien dat nog geen maand geleden kersvers van de pers is gekomen. Dezelfde woorden spelen daarin een rol. Het heeft de titel: ‘De magie van het geloof’ en de ondertitel ‘Theologie over bezieling en betovering’. Het boek is zo nieuw dat de uitgever op de achterkant nog niet de kans heeft gehad de nieuwe functie van Kees van Ekris als aanbeveling op te nemen. KokBoekencentrum heeft het over ‘Van Ekris was een jaar lang Theoloog des Vaderlands. In die rol schreef hij dit boek’.

Daar is geen woord aan gelogen. Kees van Ekris heeft tijdens het jaar waarin hij de titel ‘Theoloog des Vaderlands’ mocht dragen diverse mensen opgezocht op bijzondere posities in de samenleving. Zelf noemt hij het een theologische roadtrip. In zijn boek brengt hij verslag uit van de diverse gesprekken en reflecteert hij op de situatie in theologische termen. Dat levert een boek op vol liefde voor het gewone leven en een besef dat theologie een bijzonder licht op dat leven kan werpen.

Kees van Ekris nodigt de lezer uit om ook zo naar het leven te kijken. Hij schrijft: ‘Heb oog voor schoonheid, proef het verdriet, en ontdek lagen in de werkelijkheid die de vluchtige of de vooringenomen waarnemer niet ziet. Theologie helpt je daarbij. Zonder theologische taal, of breder gezegd: zonder de taal van het geloof, ontgaat je veel in het leven’.

Het project waar Kees van Ekris op inzette heette aanvankelijk ‘Theologie voor het oprapen’. Zijn primaire doel was: laten zien dat theologische vragen op elke plek een rol spelen en dat het expliciteren van de theologische dimensie ter plekke bijdraagt aan het begrip van wat daar gebeurt’.

Hij komt dan met enkele trefwoorden, die je in het boek steeds voor de geest moet houden, zoals de woorden ‘bezieling’ en ‘betovering’. Het woord ‘bezieling’ gebruikt hij in positieve zin. Het is de uitwerking die verhalen met diepgang (mytische verhaal) op mensen kunnen hebben. Betovering is juist het tegenovergestelde, het is het negatieve effect van mytische verhalen. Een mythe mag je dan zien als een soort heilige vertelling, een verhelderend verhaal, waardoor je de werkelijkheid gaat duiden; een verhaal waarin je onderdeel bent van een groter geheel.

Kees van Ekris zoekt die verhalen bij mensen op bijzondere posities. Hij brengt er innemende verslagen van uit, van zijn gesprek met een supporter van de Bunnikside, een gesprek met theaterman Stef Bos, een gesprek met Mirjam Bikker van de Christenunie, een ontmoeting met Jantine Vos van de Rabobank, Rina Joosten van een articial-intelligence-lab enzovoort. Steeds gaat het gesprek gepaard met de reflectie.

Zo komt Kees van Ekris via Michel, supporter van FC-Utrecht, ook in gesprek met trainer Ron Jans, die opgevoed is in Zwolle. Ze spreken elkaar op het kantoor van Ron Jans, waar de foto van Rons vader pontificaal op het bureau staat. Hij was conciërge op het Hanze College in Zwolle, sociaaldemocraat in hart en nieren. Hij gaat met Jans in gesprek over leiderschap. Jans verzucht: ‘Ik vraag het uiterste van mijn spelers, en dan bedoel ik: menselijkheid. Ik vraag dat ze hun uiterste best doen om menselijk te zijn. Dat je elkaar groet, naar elkaar vraagt, hoe het gaat met iemands moeder die ziek is’. De afwegingen roepen bij Kees van Ekris associaties op met een specifiek herderschap. ‘Je bedoelt Psalm 23?’ vraagt Ron Jans, die de psalm dus kent. ‘Ik vind dat een te groot woord voor mezelf’. Kees van Ekris legt dan uit wat hij onder herderschap verstaat, namelijk in dezelfde modder staan als de kudde, visie hebben, gezamenlijkheid scheppen. ‘Ja, als je het zo uitlegt, dan sta ik er inderaad zo in het leven als coach’, reageert Ron Jans.

Kees van Ekris denkt verder  na in het boek over sport. Hoe mensen er een geestelijk thuis vinden. Maar ook hoe mythische lagen over elkaar heen vallen en een betovering kunnen opleveren. En zoals gezegd: Het woord betovering is negatief geduid bij Kees van Ekris.

Kees van Ekris start ook een gesprek met de joodse rabbijn Tzvi Marx. In dat hoofdstuk ruimt hij vele pagina’s in om het gesprek te starten met Henk Vreekamp, de dominee uit Epe, die in 2016 door een droevig ongeluk op 29 februari overleed. Kees van Ekris herkent in het werk van Henk Vreekamp die werking van mythen, zowel positief als negatief. Henk Vreekamp brengt die verschillende verhalen met elkaar in gesprek als hij jodendom, christendom en heidendom analyseert. Waar Henk Vreekamp de mythes op het spoor probeert te komen door onder meer de Heliand en de Edda te analyseren, de wortels van het heidendom te vinden; daar trekt Kees van Ekris de lijnen door en probeert hij de kracht te benoemen van de moderne mythes.

De ontmoeting met Kees van Ekris vindt plaats op 16 juni in de Baak te Hasselt. Het begint om 19.30 uur. Aanmelden per ommegaande, via https://forms.office.com/r/1K25U9458s.