Toezeggingen voor Kerkbalans Overijssel-Flevoland stijgt licht

De toezeggingen van Kerkbalans in de regio Overijssel-Flevoland en Gelderland voor 2021 zijn een fractie hoger dan de toezeggingen in 2020. Daarmee onderscheidt de regio zich van andere classes in Nederland.

Dat blijkt uit een kleine enquête die de Vereniging van Kerkrentmeesters deze maand heeft gehouden. De inkomsten uit de verhuur van gebouwen zijn echter fors teruggelopen, sterker dan men vorig jaar bij het begin van de coronacrisis had verwacht. Ook de collectie-inkomsten zijn sterker gedaald dan in de regio’s Holland, en Brabant-Limburg. Mogelijk dat het bezoekersaantal van kerkdiensten in reguliere perioden daaraan debet is, dat is relatief hoog in deze regio en dus is de terugval mogelijk ook groter.

Omwille van de steekproefgrootte heeft de VKB zich beperkt tot een opsplitsing in vier regio’s: Noord (Groningen, Friesland en Drenthe), Oost (Overijssel/Flevoland en Gelderland), West (Utrecht, Noorden Zuid-Holland) en Zuid (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg).

Verhuur

Inkomsten uit verhuur, exploitatie en openstelling van gebouwen lopen forst terug. Vandaar dat het Nederlands Dagblad als kop boven een artikel heeft geschreven: 'Inkomensverlies kerken fors groter dan verwacht'. De teruggang is minder sterk in de noordelijke provincies. In de uitsplitsing blijkt dat verschil door de provincie Friesland (28 gemeenten in de steekproef) te worden veroorzaakt. Mogelijk heeft de vraagstelling ertoe geleid dat mensen die de enquête invulden de pachtinkomsten hierin ook betrokken hebben; dat was eigenlijk niet de bedoeling.  

Verder valt op dat in de regio West de inkomsten uit collectes wat meer op peil blijven, dat komt door Zuid-Holland (49 gemeenten in de steekproef) waar de collecte-inkomsten (en inkomsten van Kerkbalans) zelfs groeien. Hebben gemeenten daar een actiever appel op de leden gedaan om aan digitale geefvormen te gaan meedoen?, vraagt de VKB zich af. 

Vervolg

In de eerste helft van februari 2021 hield de VKB een mini-enquête onder haar leden om te peilen welke invloed corona op de inkomsten van gemeenten in de Protestantse Kerk heeft. Dit was een vervolg op een in april-mei 2020 gehouden uitgebreider VKB-onderzoek naar corona-effecten. Toen verwachtten de kerkrentmeesters een daling van inkomsten uit collecten (-17%), vrijwillige bijdragen (zeg maar ‘Kerkbalans’, -3%) en verhuur, openstelling en exploitatie (-19 %). Doel van de mini-enquête was om vast te stellen in hoeverre deze verwachtingen bewaarheid zijn geworden. Gevraagd werd naar de ontwikkeling van de genoemde inkomstencategorieën voor heel 2020 ten opzichte van 2019. Tevens is gevraag om een indicatie van de inkomsten van Kerkbalans 2021 ten opzichte van 2020.

Via een nieuwsbrief werden leden uitgenodigd om de online enquête in te vullen; in ‘Kerkbeheer’ van februari 2021 werd een herhaaloproep gepubliceerd. Uiteindelijk hebben in een tijdsbestek van 2 weken 240 gemeenten gereageerd, ca 16 % van het aantal bij de Protestantse Kerk aangesloten gemeenten.

Totaalbeeld

Het blijkt dat de inkomsten van Kerkbalans wat het totaal van kerkelijke gemeentes redelijk stabiel blijven, maar dat inderdaad collecte-inkomsten en vooral inkomsten uit verhuur, exploitatie en openstelling onder druk staan. Daarbij valt op dat de collecte-inkomsten dan relatief meevallen ten opzichte van de sombere verwachtingen in april vorig jaar; gemeenten hebben door allerlei vooral digitale initiatieven (online doneren) de schade relatief beperkt kunnen houden. Tegelijkertijd zijn de verliezen op exploitatie van gebouwen aanzienlijk en veel meer dan in april vorig jaar verwacht. Dat verschil wordt vermoedelijk (mede) veroorzaakt doordat vorig jaar bijna niemand kon verwachten dat corona zo lang zou voortduren (in ieder geval de opstellers van de vragenlijst in april vorig jaar, die toen als slechtste categorie ‘> 20 % daling’ hadden bedacht. Nu is er een mogelijkheid ‘> 50 % daling’ bij gekomen).

Foto: Grafische weergave van Kerkbalans bij VKB-onderzoek