Paradigmashift in gezondheidszorg

Hoe goed zou het zijn als we anders naar gezondheidszorg gaan kijken. We zijn met onze zorg in Nederland passief. Pas als het huis in brand staat, gaan we blussen. En dat kost ons 100 miljard euro aan zorg. We moeten een shift maken. Net zoals de kerk zich opnieuw aan het uitvinden is, staat ook de gezondheidszorg voor de taak om te denken en een paradigmashift door te voeren.

Woorden van die strekking sprak Frederik Jaspers-Faijer, vestigingsleider van de fysio- en ergotherapiepraktijk De Haere in Bergentheim tijdens een bijeenkomst van de ring Hardenberg op 30 januari. Op eigen wijze ging hij de dialoog aan met de meer dan dertig bezoekers. Met een combinatie van relativeren, zelfspot en levenswijsheid gaf Frederik een boeiende benadering waardoor het gehoor aan zijn lippen hing. Het ging hem om een eigentijdse benadering van zorg, een levensstijl waarbij de aandacht verschuift van ziekte naar gezondheid, van nazorg naar preventie, van reactief naar proactief, van ‘wat hoort nu’ naar ‘wat helpt straks’.

De huidige geneeskunde benadert mensen nog te veel vanuit hun ziekte; niet de klacht moet centraal staan, maar de kracht. Met een positieve benadering van gezondheid wrijf je niet extra de ziekte in, maar verlicht je het leven van mensen en verleid je hen tot positieve gedachten. ‘Want in het leven wordt maar tien procent bepaald door wat er met je gebeurt, en negentig procent wordt bepaald door hoe je er zelf op reageert’. Frederik liet zien hoe hij en zijn collegae mensen uitdagen tot een veerkrachtig en betekenisvol leven. Bij een positieve benadering leg je het accent niet bij de mens in zijn ziekte en aandoeningen, maar wijs je op de talenten en mogelijkheden. Je gaat dan andere accenten leggen in de behandeling en in de leefwijze van mensen. 

‘Op spreekuur vraag ik niet aan mensen hoe het met hun rug is. Dat is op de verjaardagsvisite al gebeurd’, zei Frederik, ‘begrijp me goed, ik heb respect voor verjaardagsvisites, ik ben blij dat we ze hebben'. Maar je moet niet de pijn inwrijven. Een goede benadering zoekt de authenticiteit van een volledig mens. Aan het einde van zijn interactie bracht Frederik de vraagstelling terug naar de hormoonhuishouding. ‘Onze grote Architect heeft ons machtig mooi neergezet’, zo zette hij dit fysiologisch deel in. Stress geeft een klein stofje in de hersenen. Zo heb je ook happinessstofjes: endorfine, serotine, dopamine, oxytocine. Zij helpen je aan positieve ervaringen. En, voegde Frederik er aan toe, - zelf vader van vier kinderen -, ‘de jeugd heeft ons nodig, we moeten hen daarbij helpen, want tot je dertigste levensjaar zijn die stofjes nog niet echt allemaal ontwikkeld en in balans gezet’.

De fysiotherapeut eindigde met de oproep om mee te doen aan het initiatief ‘kuier’n & klets’n’. Hij liet daarbij een filmpje zien, waarin de kerk niet wordt getoond als een plek om naar toe te gaan, maar als een plek van waaruit mensen worden uitgezonden de wereld in.

Ds. Geralda Rohaan - van de Kamp zette de toon van de bijeenkomst. Ze liet een groot scherm zien met daarop voor scherpe ogen een zwart hartje. 'Wat zie je?', vroeg ze. 'Een klein zwart hartje', was het antwoord. Een enkeling twijfelde en noemde het 'een zwarte haan'. 'Is dat het?', vroeg de predikante van Bergentheim. Pas na enig aarzelen kwam ook de opmerking: 'Een wit vlak'. Het voorbeeld liet zien, dat mensen geneigd zijn op een uitzondering te focussen en niet op het grote geheel te letten. 'We zijn een land van praatprogramma's', zei de predikante. Ze doelde daarmee op de eigenschap van Nederlanders om problemen te zoeken en uit te diepen en zich soms daarin te verliezen. 'Positieve gezondheidszorg' zet juist in op datgene wat normaal is of normaal zou moeten zijn: Een mens in zijn of haar kracht gezet. 

Ds. Christiaan Post reageerde op de noodzakelijke veranderingen, een paradigma-shift. Hij verwees naar Paulus die zegt: 'Wordt hervormd door de vernieuwing van uw denken' (Romeinen 12: 2). 'Hervormd?', vroeg iemand. 'Of gereformeerd', luidde de echo in de zaal. 

Ds. Gijsbert Rohaan gaf de zaal gelegenheid ervaringen uit te wisselen over het gemeentewerk. Vanuit Baalderveld noemde men de so-so-so-maaltijd die voor de deur staan: soep, soberheid en solidariteit. Er volgde een opsomming van gemeenten met vacatures: Kloosterhaar-Sibculo, Lutten, Mariënberg, Gramsbergen. Gramsbergen gaf aan tijdelijk een voorziening te hebben gevonden door ds. Henriëtte Kauffmann uit Emmen aan te stellen als ambulant-predikante. Vanuit de classis werd gewezen op een datingavond, een bijeenkomst waarop kerkelijke gemeenten in gesprek kunnen gaan over mogelijkheden van samenwerking. Er is zo’n verkenning uitgeschreven voor 16 maart in Vroomshoop. Er werd een oproep gedaan voor een diaken en een ouderling-kerkrentmeester te zoeken in de gemeente, zodat zij als afgevaardigde naar de classis kunnen fungeren.

Wie het filmpje wil zien waarin Frederik Jaspers-Faijer aan het einde van de bijeenkomst theologie inweefde in zijn verhaal, klik hier. De bezoekers kregen aan het einde een kaartje met aan de ene kant zes kernbelevingen, waarop ze hun positieve gezondheid konden afmeten. En op de andere kant de tekst van Paulus uit Filippenzen 4: 8: ‘ Richt je gedachten op alles wat waar, eerlijk, heilig, vriendelijk, mooi en goed is’.

Foto boven: Frederik Jaspers-Faijer
Foto onder: bezoekers 
Foto daaronder: een humorvol voorbeeld, waarmee de bijdrage was doorspekt: hoe zet je de genoemde woorden op alfabetische volgorde? De leerling heeft die opdracht uitgevoerd en per woord de letteromzettingen doorgevoerd. Vraag is dan: hoe reageer je als corrector? Zie je het als fout, omdat je een alfabetische volgorde per eerste letter van een woord had verwacht of geef je een bonus omdat er a-typisch wordt ingezet? 

Precies een jaar geleden hield Betsy Nobel een inleiding bij de ring over de dorpskerkbeweging. Voor een verslag klik hier.