Foto: Hulp van buiten (associatieve foto uit het archief)
Externe deskundige kan kerk over drempel heen helpen
De kerk krijgt steeds meer te maken met inzet van externe deskundigen. Dat heeft te maken met ingewikkeldheid van processen. Externe deskundigen weten daar vaak meer van af. Of ze kunnen als neutrale adviseur van buitenaf een bijdrage leveren om tot keuzes te komen die de eigen emotie overstemmen.
Dat kwam naar voren tijdens de vergadering van het breed moderamen op 14 november 2025. Het ging over de inzet van externe deskundigen. De kerk werkt er meer en meer mee. Dat geldt voor de landelijke kerk, dat geldt voor de plaatselijke gemeente. ‘Die ontwikkeling zal een gevolg zijn van de toegenomen professionalisering op verschillende terreinen - denk aan ingewikkelde regelgeving. Het zal ook te maken hebben met verminderde beschikbaarheid van eigen mensen die een ingewikkeld traject willen en kunnen aangaan’, analyseerde een lid van het bm.
De classis organiseerde recent een bijeenkomst met vertegenwoordigers van grote gemeenten. Ook daar kwam het thema aan de orde. Kerkelijk bureau Salland is een voorbeeld van een externe partij die administratieve diensten doet voor colleges van kerkrentmeesters en diakenen. 'Ligt hier een taak voor ons om het gebruik van deze bureaus te stimuleren?', vroeg een bm-lid zich af, je zou in ieder geval op het bestaan van dergelijke bureaus kunnen wijzen. ‘Ik denk ook aan kwesties als externe accountantscontrole’. Overigens zijn op de websites van de landelijke kerk en van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer 'externe partners' te vinden.
Iemand vertelde dat men ingewikkelde zaken en een deel van het administratieve werk niet meer door de vrijwilligers laat doen. Die opdrachten verleend men aan externe mensen. Een extern bureau kun je verantwoordelijk stellen. Het kost wat. Maar, zei een kerkrentmeester: zo'n externe blik geeft altijd weer nieuwe inzichten. Iemand noemde de aankoop van bezit (vakantiewoningen, landerijen), om rendement te halen. Om over beleggingen (denk aan het statuut) maar te zwijgen.
Het belang van goed extern advies blijkt bijvoorbeeld uit het werk dat in één van de gemeenten in de classis recent plaatsvond, aldus een lid van het BM. Daar moesten kerkelijke gebouwen worden afgestoten en een gebouw dat gehandhaafd werd, moest worden verbouwd en verduurzaamd; de externe hulp heeft daarbij goede diensten verleend.
Het gaat ook wel eens mis met externe bureaus: onlangs stond in de krant dat de directie van de PKN, die ruime ervaring met allerlei externe firma's heeft, tot een schikking gekomen is met een ict-firma.
De classis krijgt direct en indirect te maken met verschillende soorten van deskundigen. Zo zijn er verschillende gemeenteadviseurs, die ooit in dienst waren van de landelijke kerk, maar nu als zelfstandigen hun diensten aanbieden. Er zijn ook andere terreindeskundigen die tegen betaling diensten verrichten. Beide groepen worden door kerkenraden ingehuurd en het is de kerkenraad die verantwoordelijkheid neemt voor de producten. Het is dan zaak dat de opdracht aan zo'n externe partij duidelijk omschreven wordt.