Foto: Mark Molenaar aan de microfoon, op de voorgrond Martin Harteveld, beleidsadviseur beheer en financiën in de Protestantse Kerk van Overijssel en Flevoland

Jonge vrijwilligers vragen om ruimte voor eigen doelen

Het binden van vrijwilligers aan je organisatie kan je gaan tegenwerken. Want door de binding komt er geen vernieuwing. Een muziekkorps met een oud bestuur stelde de vraag aan jongeren waarom ze zich niet wilden aansluiten. En de jongeren zeiden: ‘Heb je gehoord wat voor  muziek ze maken?’

Mark Molenaar van het Platform Vrijwillige Inzet (Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk) sprak tijdens een workshop over vrijwilligerswerk in Holten op 6 november 2025. Het ging over vergrijzing en verjonging en hoe die twee elkaar kunnen vinden. Er werden enkele voorbeelden gegeven van organisaties die er in slagen jonge vrijwilligers in het bestuur te rekruteren. In de breedte van de vrijwilligersorganisaties, van sportvereniging tot buurthulp, hoor je de behoefte aan jonge mensen.

Die zal je wel op een andere manier moeten aanspreken, stelde Mark Molenaar. Hij citeerde onderzoek van Motivaction waaruit blijkt dat omstreeks 2057 de pragmatische motivatie om vrijwilligerswerk te doen sterk in de overhand is. Dertig jaar liberaal beleid, zo stelde de inleider, laat zijn sporen achter. Het heeft de burgerschapsstijl beïnvloed. Jonge mensen willen wel vrijwilligerswerk doen, maar dan onder voorwaarden. Van het oude plichtsgetrouwe denken is dan weinig over. En ook het denken vanuit verantwoordelijkheden is op zijn retour. Je moet jonge mensen persoonlijk benaderen en bereid zijn het werk aan te passen aan hun wensen. Als je doet wat je altijd gedaan hebt, trek je jonge mensen minder snel over de streep.

Als je bestuurders van organisaties vraagt naar de top 5 van uitdagingen in het vrijwilligerswerk, komen ze met de volgende thema’s: 1. Verjonging; 2. Bestuursleden werven; 3. Werven vrijwilligers; 4. Fondsenwerving; 5. Vrijwilligersmanagement. Vraag je naar de 5 successen, dan ziet het lijstje er als volgt uit: 1. Financiën; 2. Sociale en fysieke veiligheid; 3. Werkwijze van het bestuur; 4. Kwaliteit van activiteiten; 5. Samenwerking. De structuur is wel geregeld, zo lijkt het, maar het ontbreekt aan cultuur.

Eva Rovers, oprichter en directeur van het bureau Burgerberaad, sprak over de meerwaarde van een vrijwilligersberaad. Zo’n groep zou als een denktank kunnen functioneren voor de inzet van vrijwilligers. Ze noemde enkele criteria waaraan de vrijwilligers in zo’n beraad moeten voldoen. Ze moeten ‘gewogen’ zijn alvorens ze zitting mogen nemen, zodat ook anderen aan de bak komen dan de oudere mannen met een HBO+-opleiding. Ze zouden onderling in dialoog moeten gaan en niet in debat. En er zou opvolging gegeven moeten worden aan de conclusies van het beraad.

Foto: Eva Rovers vertelt hoe vrijwilligers het verschil kunnen maken, ook al werken ze één op één, zonder taalcoach zou Irma laaggeletterd zijn, met een taalcoach gaat er een toekomst voor haar open