Christelijke erfenissen op scheepswrakken Flevoland

Flevoland wordt wel het grootste maritieme kerkhof ter wereld genoemd. Met meer dan 450 scheepswrakken markeert het de vaarroute van schepen die onder meer Amsterdam als eindbestemming hadden. Het onderzoek van zo’n wrak duurt jaren en soms komt er iets naar boven waaruit de christelijke achtergrond van de bemanning naar voren komt.

Het onderzoek van de Universiteit van Groningen bij Rutten leverde dit jaar (december 2020) publiciteit op met de gevonden vruchten (druiven, perziken, olijven en kokosnoten) die laten zien dat het schip - Queen Anne gedoopt door de onderzoekers vanwege gevonden lepeltjes met haar beeltenis – een route heeft bevaren richting de Middellandse Zee. Aan de hand van de vruchten kan men iets zeggen over het leef- en vaarpatroon van een schip. Het schip zelf zegt iets over datering en bouwnijverheid. En zo is het ook interessant te kijken naar eventuele resten die wijzen op een godsdienstige achtergrond. De gevonden voorwerpen tonen als altijd slechts een fractie van het leven uit vroegere dagen; een kleinood vraagt om verdere interpretatie. 

Boekfragment

Vorig jaar (augustus 2019) trad Maritiem archeoloog Yftinus van Popta naar buiten met nieuw materiaal over het scheepswrak De Drie Gezusters bij Zeewolde. Het schip zonk 20 juni 1893 op de plek waar nu transportbedrijf Wolter Koops te vinden is aan de Fabricageweg. Er werden veertien oude papiersnippers gevonden, met op één daarvan de naam ‘David’. Aanvankelijk dacht men dat het ging om bijbelteksten, maar nader onderzoek wees uit dat het ging om een fragment van het boek ‘Oude David’, een geschiedenis uit het begin van de afscheiding, waaruit blijkt dat bemanningsleden affiniteit hadden met de richting van de Afscheiding (gereformeerd / christelijk-gereformeerd).

Serviesmotief

Enkele jaren geleden (2013) werd er een verslag naar buiten gebracht over materialen gevonden in het scheepswrak aan de Hanzeweg in Dronten (kavel L79). Het gaat om een schip uit de periode 1795, toen in Nederland de tegenstellingen tussen prinsgezinden en patriotten op scherp stonden. In het schip vond men serviesgoed (drie kopjes en schoteltjes) waarop een patriottische vrouw leunt op een Statenbijbel.

Pelgrimsinsigne

Op weer een ander wrak dat uit de IJssel naar boven kwam vond men een pelgrimsinsigne, een tinnen medaille die je kreeg als een bedevaartsplaats bezocht. Bij de restanten van ‘De Punter’ ging het om een bijbelse voorstelling en de plaats Amersfoort, sinds de Middeleeuwen een bedevaartsplaats vanwege de wonderen toegeschreven aan een Mariabeeld.

Boven: Porselein met vrouw leunend op Statenbijbel.
Onder: overzicht van plaatsen in Flevoland waar scheepswrakken te vinden zijn (Universiteit van Groningen)